چینی(پرسلان) چیست
چینی بدنه ای متراکم است که ازترکیب سه اکسید Al2O3و CaOو SiO2 تشکیل میشود.
چینی بدنه ای دارای جذب آب کم ودارای استحکام خمشی بالایی است.
علی رغم جذب آب پایین،عمده محصولات این گروه مورداعمال لعاب قرارمیگیرند.
بدنه های زجاجی وسفیدلعاب داریابدون لعاب که دارای مصارف غیرتکنیکی هستند،مانندظروف خانگی
چینی بدنه های سه جزئی نامیده میشوندزیرادرترکیب آن ازسه جزاستفاده میشود۱-موادپلاستیک ۲-گدازآور ۳-فیلر(پرکن)
مواداولیه لازم
درترکیب فرمول چینی معمولاازموادزیراستفاده میشود
کائولن(کلیه مشتقات رسی حاوی درصدبالایی مینرال کائولینیت)
بال کلی
ترکیب فلدسپاتی میکا
موادحاوی کلسیم(به غیرازکربنات ها)
مراحلخطتولیدچینی
۱ -طراحیبدنه
۲ -ساختمدلازرویطرح
۳ -تهیهقالبومادرقالبازرویمدل
۴ -پیشبینیدکوراسیون
۵ -انتخابمواداولیهوفرموالسیون
۶ -خردکردنوآسیابکوارتزوفلدسپار
۷ -همزدندوغاب
۸ -الککردنوعبورازآهنرب
ا۹ -فیلترپرسکردن
۱۰ -اکستروژن
۱۱ -تهیهدوغاببااستفادهازروانساز
۱۲ -تهیهدوغابلعاب
۱۳ -ریختهگریدوغابی
۱۴-جیگر
۱۵ -جولی
۱۶ -مونتاژ
۱۷ -خشککردن
۱۸ -پرداخت
۱۹ -پختبیسکویت
۲۰ -گردگیریومارکزدن
۲۱ -اعماللعاب
۲۲ -پختلعاب
۲۳ -اعمالتزیین
۲۴ -نقاشیباقلممو
۲۵ -پختتزیین
۲۶ -درجهبندیبعدازتزیین
۱)طراحی
در این قسمت قطعه هایی که باید تولید شود، از نظر شکل، ابعاد و اندازه طراحی میشود.
• طرح پیشنهادی است که خریدار را به تکمیل فرآیند سفارش و خرید
تشویق میکند.
• طرح الگویی از طبیعت یا مصنوعات بشری است که یادآور یک ماده خاص
یا القای حس مشخصی پس از مشاهده است.
• طرح سبک پذیرش مشتری از نوع مشخصی از کالاست.
• عامل تمایز محصوالت مشابه تولیدی یک مجموعه است.
• سلیقه خاص هر فرد را تحریک میکند.
• نشان دهنده تواناییهای مجموعه تولیدی است.
۲)ساختمدل
مدلراازچوب،گچ،موادپالستیکیوموادپلیمریمیسازند.تفاوتمدلباقطعهاصلیدرایناستکهمدلتوپراست
ولیهمانشکلقطعهاصلیرادارد.درساختمدلبایدانقباضخشکوانقباضپخترابرایبدنهاندازه گیریکردوموردنظرگرفت
۳)تهیهقالبومادرقالب
همینطورکه میدانیم برای شکل دهیبهروش ریخته گریدوغابی وهمچنین جیگرینگوجولینگنیازبهقالب
داریم.اینقالبهاازگچساختهمیشوند.مقدارتخلخلاینقالب هابسیارمهماست،درروشریخته گری دوغابیتخلخلقالببیشتر ودرروششکل دهیپلاستیک(جیگرینگوجولینگ)کمتراست.میزانتخلخلقالبرامیتوانباتنظیمنسبتگچبهآبکنترلکرد.
یکروشآزمایشگاهیبرایساختقالببهاینگونهاستکهدرداخلیکلیوانیکبارمصرفگلمیریزیموازآنبهعنوانمدلاستفادهمیکنیم،
سپساینلیوانرابهصورتواژگوندرداخلیکظرفبزرگقرارمیدهیم.جدارهداخلیظرفوجدارهخارجیلیوانراباروغنآغشته
میکنیمتاپسازساختقالب،قالببهراحتیخارجشود.سپسداخل ظرفراازدوغابگچیپرمیکنیم.پسازگذشتزمان،هنگامیکهگیرش
گچصورتگرفتوگچسفتشدقالبراازداخلظرفخارجمیکنیم.
برایآنکهتهیهقالبکارمشکلیاست،مادرقالبمیسازندوبهکمکآنهروقتکهنیازبودقالبراتهیهمیکنند.درساختمادرقالب،قالبرابهعنوان
مدلاستفادهمیکنندوهمانفرآیندیکهذکرشدراتکرارمیکنند.اخیراًمادرقالبهاراازموادپلیمریمانندآرالدیتمیسازند،چونساییدهوشکسته
نمیشوند،طولعمرآنهابیشتراستوبهدفعاتبیشتریمیتوانازآنهااستفادهکرد.
۴)پیش بینیتزئین
دربازاررقابتی،تعیینتزیینبرایفروشبیشتربسیارمهماست.
۵)انتخابمواداولیهوفرموالسیون
انتخابمواداولیهدرساختیکقطعهسرامیکیبهسهپارامترزیربستگیدارد:
الف)خواصوکاربردقطعهسرامیکی
ب)فرآیندساختقطعه
ج)هزینهومسائلاقتصادی
۶)خردکردنوآسیاب
مواداولیهکهازمعدنمیآید،ذراتبسیاربزرگیهستند،برایریزکردنآنها،دومرحلهخردایشداریم.مرحلهاول
خردایش،خردکردنذراتتااندازهسانتیمتریاست،مرحلهدومخردایش،آسیابکردنآنهاورساندنذراتبهحدمیکرومیباشد.سنگ شکن هایمورداستفادهبرایخردکردن،عمدتاًفکیوچکشیهستند.گاهیازسنگشکنهایدیگریمانندغلتکیومخروطینیزاستفادهمیشود.
سنگ شکنفکی(Crusher Jaw)
اینسنگ شکن هاازدوفکتشکیلشده اند،کهبااعمالنیرویفشاریو
برشیبهنمونهموجبخردشدنآنمیشوند.گاهیفقطیکفکمتحرک است وگاهیهردوفکمتحرکاست.ازجنس سخت مانندفولادسخت شده(کروم دار)هستند.چون سنگ هاسرامیک اندوسخت اند،باعث سایش این فک هامیشوندوآهن واردمواداولیه میشودکه مضراست
سنگ شکنچکشی(Crusher Hammer)
دراینسنگشکن ها،یکمحورداریمکهبهآنچکشهاییمتصلاست.مواداولیهازباالیدستگاه،بهداخلآنریختهمیشود،وباچرخشمحور،
چکشهابهمواداولیهبرخوردمیکنند.دراثربرخوردچکشبهذراتوهمچنینبرخوردذراتبهدیواره،اینذراتخردمیشوند.ذراتوقتیبهاندازه
کافیخردشدهباشند،ازصفحهمشبکی کهدرانتهایدستگاهوجودداردخارجمیشوند.درصنعتکاشیوسرامیکبیشتراز
سنگشکنفکیودرصنعتسیمانازسنگشکنچکشیاستفادهمیکنند.
سنگ شکنمخروطی(Crusher Cone)
دراینسنگشکنیکمخروطوجودداردکهبهصورتخارجازمرکزمیچرخدوباعثخردشدنسنگهامیشود.
آسیابگلوله ای(بالمیل)
برایمرحلهدومخردایشازبالمیلهااستفادهمیکنند.بالمیلیکاستوانهافقیاستکهبهوسیلهیکتسمهبهیکالکتروموتورنصباستکهموجب چرخش ایناستوانهمیشود،.درداخلایناستوانه،گلولههایسختسرامیکیوجوددارندکهجنسآنهابیشترازفلینت،آلومینایاسایلکساست.
مواداولیهراداخلبالمیلمیریزند.دراثرحرکتاستوانهگلوله هابهسمتباالحرکتکردهوبررویمواداولیهسقوطمیکنند،قرارگرفتن
مواداولیهبینگلولههاوبینگلولههاوجدارهبالمیلباعث آسیابشدنمواداولیهمیشود.
۷)همزدندوغابدرهمزنها
همزنهامخازنیباسطحمقطعدایرهیاکثیراضالعهستند،کهمعموالًپایینترازسطحکارخانهقرارمیگیرند.دلیلریختن
دوغابهادرهمزنهاAgeing است.دوغابهامیبایست۲۴ تا۴۸ ساعتدرهمزنبمانندتاروانسازهابهخوبیعملکردهو
دوغاببهروانیمناسببرسد.همچنیناگردانسیتهدوغابمناسبنباشد،میتوانیمباافزودنآبویامواداولیهدرهمزن،
دانسیتهرابهحدمناسببرسانیم.اگررسخالصباشد،چونرسدرآبخودرابازمیکند،دیگرآنرادربالمیلنمیریزند
ودرهمزنبهدوغاباضافهمیکنند(برایکاهشهزینه).
۸)عبورازالکوآهنربا
پسازآنکهدوغابتهیهشد،ایندوغابازیکسریالککهمغناطیسیهستند،عبوردادهمیشونداینالکهاکهبستهبهنوعمحصولمتفاوتهستند، برایجداسازیناخالصیوذراتیکهبهاندازهکافیآسیابنشدهاندوهمچنینجداسازیآهنوترکیباتآهنازدوغاب،بهکارمیروند.همانطورکهبیانشد،وجودآهنوترکیباتآندوغابموجبتغییررنگبدنهمیشود،پسبایداینآهنراازدوغابجداکرد.بهطورکلیآهنوترکیباتآهن
میتوانندبهدوصورتزیردردوغابوجودداشتهباشند:
۱)مخلوطمکانیکی: ذراتیازترکیبآهندرکنارذراتمواداولیهوجودداشتهباشند.
۲)محلولجانشینی:یونآهنواردساختاربلوریمینرالهاشود.درداخلساختارآهنمیتوانندجانشینآلومینیومویاسیلسیمشود.
آهنیکهبهصورتمحلولجانشینوارددوغابشدهاست،قابلجداسازیباالکمغناطیسینیستوالکمغناطیسیتنهامیتواندآهنهاییراکهبه صورتمخلوطمکانیکیهستندراجداسازیکنند.
۹)فیلترپرس
درصنعتچینیسازیدوروشمرسومشکلدهیراداریمکهریخته گریدوغابیوروشپالستیکیاست.اگرروششکل دهیریخته گریدوغابی
باشد،مرحلهفیلترپرسرانداریمولیاگرروشپالستیکباشد،چونآبموجوددردوغابزیاداست،بایدایندوغابرافیلترپرسکنیم.
فیلترپرسازیکسریصفحاتمربعیشکلباسوراخدایرهایتشکیلشدهکهاطرافآنباپارچهپوشیدهشدهاست.دوغابازمکانیکهدرشکل
نشاندادهشدهبهداخلفیلترپرسپمپمیشود،آبازپارچهاطرافخارجشدهوگلپالستیکازسوراخصفحاتخارجمیشود.آبخارجشدهازفیلترپرسابتدابسیارکدرمیباشدکهبهدلیلوجودذراتبسیارریزمینرالهایمواداولیهاست،ولیباگذشتزمانوتشکیلیکلایهرس
رویپارچه،روزنه هایخروجآبکوچکترمیشود.اینذراتریزازآنخارجنمیشود،درنتیجهآبخارجشدهازفیلترپرسزلال ترمیشود.
۱۰)اکستروژن
ایندستگاهدارایدوقسمتاستکهدرهردوقسمتچرخدندهدرآنوجوددارد،اماچرخدندهدردوقسمتباهممتفاوتاست. قسمتدومبه
پمپ هایمکشوصلاستکهموجبخلادراینقسمتمیشود.وجودخلاذراترامنسجمکردهوحبابهایموجوددرلایه های گلرامیگیرد
ویکگلیکپارچهخارجمیشود.اینگلواردقسمتقالبشدهوشکلمیگیردوگلعبوریازقالببرایآنکهشکلنهاییخودرابگیردبهطرفجیگرینگوجولینگمیرود.
۱۱)تهیهدوغابریختهگریدوغابی
اگردرکارخانهخط تولیدریخته گریدوغابیازخطشکل دهیپلاستیکمجزاباشد،معمولآناست کهدرآسیابها،فلدسپار،کوارتزوبخشیازرس،آبوروانسازراواردمیکنند.سپسدرهمزنها،مابقیرس،آبوروانسازرااضافهمیکنندو
دوغابراتنظیممیکنند،سپسAgeing صورتمیگیردودرنهایتبهکمکپمپهاییایندوغاببهقسمتریختهگریدوغاببردهمیشود.
اگربهدالیلاقتصادیایندوخطمجزانباشندازهمانکیکهافیلترپرسبرایساختدوغاباستفادهمیشودکهالبتهغیرعلمیاست.اینعمل در
همزنهاانجاممیشود.
۱۲ )تهیهدوغابلعاب
مراحلتهیهآنهمانندمراحلتهیهدوغاببدنهاست.ولیدانه بندیبرایدوغابلعابریزتراست،وهمچنینمقدارگدازآورآنبیشتراست.
۱۳)ریختهگری دوغابی
برای بدنه های بهداشتی(ضخیم اند)برای تسریع تشکیل بدنه دوغاب رابافشارواردمیکنند.دوغاب رابعدازاینکه درهمزن ها آماده میکننددرمخازنی که درارتفاع بالاقرارگرفته اندپرمیکنندکه ازآنجاواردقالب میشود.
۴ ۱)و۱۵)جیگروجولی
-تکامل روش چرخکاری
-برای شکل دهی فراورده های گردومتقارن
-خوراک اولیه ازاکستروژن تهیه میشودکه به صورت یک استوانه باارتفاع کم است
-دستگاه های جیگروجولی ازنظرشیوه عمل،اختلاف عمده ای بایکدیگرندارند.
-خمیرگل بین یک تیفه شکل دهنده ویک قالب گچی درحال چرخش قرارگرفته وشکل می یابد.
-نقطه تمایزمهم دستگاه های جیگروجولی درکاربردانهاست.
-دستگاه جیگربرای شکل دادن ظروف تخت مانندبشقاب بکارمیرود.دراین روش سطح داخلی فراورده،به وسیله قالب وسطح خارجی آن به وسیله تیغه فلزی شکل میگیرد.
-دستگاه جولی برای شکل دادن ظروف گودمانندکاسه بکارمیرود.دراین روش قالب،سطح خارجی فرآورده وتیغه،سطح داخلی آن راشکل میدهد
۱۶)چسباندنقطعاتمجزا(مونتاژ)
گاهیقطعاتپیچیدههستندوبایدآنهاراچندتکهساختوسپسبررویهمسوارکرد.برایچسباندنقطعاتازچسبهایزیراستفادهمیشود:
– هماندوغابخطتولیدکهتوسطسولفاتمنیزیمیااستاتآمونیمفولکولهوچسبناکشدهاست.
– ترکیباتآلیمانندصمغعربیدکسترینکربوکسیمتیلسلولزویاپلیوینیلالکل
۱۷)خشککردن
برایخشککردنبایدازدستگاهمجزاییاستفادهکردوبهدلایلزیرنمیتوانازکورهپختاستفادهکرد:
الف- دمایپیشگرمکنافتمیکند.
ب- آبتبخیرشدهمحیطرااشباعمیکندومجدداًرطوبتبررویقطعاتمینشیند.
ج- رطوبتبههمراهگازهایکورهتشکیلاسیدسولفوریکواسیدکربنیکمیدهدکهباعثخوردگیکورهمیشود.
د- چونزمانکوتاهاستخشککردنبهخوبیانجامنمیشودکهدرمرحلهپختایجاداشکالمیکند.
– قطعاتیکهریختهگریدوغابیمیشوند،چونرطوبتزیادیدارند،انقباضزیادینیزدارندوپسازچنددقیقهازقالبجدامیشوند،ولیقطعاتیکه
بهروششکلدهیپالستیک،تهیهمیشوند،بهراحتیازقالبخارجنمیشوندوبایدقطعهراهمراهباقالبداخلخشککنقراردهیم،ازطرفی
چونقالبنسبتبهدماحساساست.پسدمایکوره)خشککن(رابیشتر ۴۰C نمیتوانیمقراردهیم.
۱۸)پرداختکردن
اگرقطعاتشکلدادهشده،گوشه،زاویهویاخطدرزداشتهباشند،بهکمکپرداختکردن،آنهارادرستمیکنند.در
ریخته گریدوغابی،پرداختبهکمکاسفنجمرطوبویاسنبادهصورتمیگیرد.درصنعتکاشی،اینمرحلهمکانیزهشدهاست.کاشیبرروینوار
نقالهازبیندوسنگبرشعبورمیکندواضافه هایایجادشدهازبینمیرود.
۱۹)پختبیسکویت
اگردمایپختلعاببالاترباشد،پختبیسکویتفقطکمیاستحکامبهبدنهمیدهدتادرهنگاماعماللعابقطعهازبین
نرودامااگردمایپختلعابپایینترباشد،درپختبیسکویتبایدتمامفعلوانفعاالتدربدنهانجامگیردواصطالحاًبدنهبهتکاملبرسد.
• – دلیلپختبیسکویت،زینترینگاستتابدنهایکهازپودرتهیهشدهاست،بهصورتیکپارچهدرآید.زینترینگدوحالتدارد:
• الف)زینترینگدرفازجامد
• ب)زینترینگدرحضورفازمذاب
• فرایندزینترینگ،یکفرآیندفیزیکیاستولیممکناستدرحینزینترینگ،واکنش هایشیمیایینیزصورتگیرد.
۲۰)گردگیریومارکزدن
قطعاتیکهدرآنهاپختبیسکویتصورتگرفته،معموالًقبلازآنکهبهآنهالعاباعمالشودگردگیریمیشوند.
وجودگردوغباریکهازمحیطبررویبدنهمیکشیدموجبکاهشچسبندگیلعاببهبدنهویاایجادحبابدرلعابمیشود.گردگیری
یکسریدکوراسیونداریمکهبهآندکوراسیونزیرلعابیگویند،اگربخواهیمزیرلعابدکورداشتهباشیمویاآرم
کارخانهرابزنیم،اینرارویبدنهبیسکویتمیزنند.البتهاینکارتقریباًمنسوخشدهاست
۲۱)اعماللعاب
لعابیکپوششیشیشهایاستکهضخامتیبین۰/۱۵ تا۰/۴ میلی متردارد.لعابعمدتاًشیشهاستولی
میتوانددرآنذراتریزبلوریننیزبهوجودآید.لعاب هابهدودستهخاموفریتیتقسیممیشوند.
لعابهامیتوانندرنگییابدونرنگ،شفافیااوپکوماتیابراقباشند.
– دانه بندیدوغابلعابریزترازدوغاببدنهاستتابهترذوبشود.پسمعمولازمانآسیاب،دوغابلعاب۳ تا۴ برابردوغاببدنهاست.
– درهنگامساختدوغابلعاب،دوغابرامقداریفولکولهمیکنندتاچسبندگیآنبهبدنهبیشترشود.
۲۲)پختلعاب
پخت اولیه ولعاب زنی وپخت لعاب ظرووف پس از فرم دهی در تجهیزات خشک کن با دمنده هوای گرم قرار می گیرند .پس از خشک شدن ظروف خشک شده در کوره بیسکویت با دمای ۱۱۰۰ درجه سانتی گراد پخته وسپس برای لعاب زنی استفاده می شوند . لعاب به روش تولید دوغاب بدنه تولید شده وظروف تخت توسط پیستوله لعاب کاری شده وظروف با سطوح مخفی توسط غوطه وری در مخزن لعاب، لعاب کاری می شوند.پس از خشک شدن لعاب محصولات جهت پخت لعاب به کوره فرستاده میشوند وتا دمای ۱۳۰۰ درجه حرارت می بینند.محصول این مرحله چینی سفید نام دارد.
۲۳)تزئین
تزیینبهدودستهتزئینبدنهولعابتقیسمبندیمیشود.
تزئینبدنه
درقدیمبرخیازبدنههایهنریرابهصورترنگی)بهویژهسیاهوآبی(میساختندبرایانیکارمقداریرنگدانهبهترکیباضافهمیکردند.
درضمنبرایپوشاندنرنگاکسیدآهندربدنه،مقداریترکیباتکبالتبهآناضافهمیکردند.کبالتیکتهرنگآبیرادربدنهایجادمیکردکهرنگ
زردیاکرماکسیدآهنرامیپوشاندوبدنهسفیدبهنظرمیرسید)مانندشستنملحفهسفیدباالجورد(برایاینکارمقداریترکیباتکبالتاضافه
میکنند.
اخیراًدرکاشیهایگرانیتینیزازرنگدانهاستفادهمیشود.برایاین کارمقداریرنگدانهبهدوغاببدنهاضافهمیکنندومانندمعمولازدوغاب
گرانولهمیسازندوازگرانولهبهدستآمده،بدنهراشکلمیدهند(طرحهایفلفلنمکیورگهای)
۲۴)پخت تزیین
درکوره های پیوسته یاناپیوسته دردمای۶۰۰تا۷۵۰درجه سانتی گرادودرشرایط اکسیدی پخته میشوند.
۲۵)نقاشی
باقلم موخمیررنگ رابرروی بدنه میزنیم.روش کندی است.درکارخانه هاازاین روش استفاده نمیشودولی سفالگرهاازاین روش استفاده میکنند.گاهی برای اعمال آب طلایانوارزنی ازاین روش استفاده میشود
۲۶)درجه بندی
عیوب محصول که منجربه افت درجه بندی میشود
اشکال بدنه:فرمول،شکل دهی،پخت
اشکال مونتاژوپرداخت:ترک وجداشدن،شوره،پلیسه،آلودگی
اشکال لعاب:کشش سطحی،آلودگی،ضریب انبساط حرارتی
حین فرآیند:شکست قطعه،دفرمگی،آلودگی
اشکال دکور:جمع شدن دکور،تغییررنگ،سوختن دکور
مشکلات پخت:دفرمگی،سیاه شدن و…