داستان اپیدمی کرونا اولین داستان بیماری‌های همه‌گیر در جهان نیست؛ در طول تاریخ شهرنشینی، اپیدمی‌های مرگبار گوناگونی به زندگی میلیون‌ها شهروند پایان داده‌اند. ویروس‌های منحوسی که علاوه بر به خطر انداختن سلامت شهری، ریشه‌های اقتصاد و شکل شهر را متزلزل کردند.
شیوع اپیدمی تلخ‌ترین اتفاقی است که جامعه شهری را تهدید می‌کند. با گسترش اپیدمی، به ویژه اپیدمی‌های تنفسی، دوری گزینی از فضاهای عمومی اولین اقدام ضروری برای پیشگیری به نظر می‌رسد. در نتیجه پس از پایان اپیدمی با فضاهای عمومی مرده و غیرقابل اعتماد مواجه می‌شویم که همین عمل، خود نیاز به تعادل در حفظ سلامت جامعه و تفکر اجتماعی در طراحی فضاهای شهری دارد. همه‌گیری (شیوع اپیدمی) تاریخچه‌ای به قدمت طاعون آتن در سال ۴۳۰ قبل از میلاد مسیح تا مرگ سیاه اروپا در قرن ۱۴دارد.
اپیدمی مرگ سیاه
با بررسی روند تاریخی اپیدمی می‌توان به تأثیرات و پیامدهای تغییر طراحی شهری، قوانین منطقه بندی شهر و اولین مفاهیم در باب قرنطینه پاسخ داد. به عنوان مثال، اپیدمی مرگ سیاه در اروپا طراحی شهری باعث گسترش و افزایش مساحت فضاهای عمومی برای ارتباط عناصر فضا با طبیعت و ارتباط میان شهروندان شد. همچنین بیماری‌های همه‌گیر به برنامه‌ریزان شهری برای بهبود و گسترش شهرهای دوران رنسانس کمک کرد تا مانع ازدحام بیش از حد جمعیت در فضاهای محدود شوند.
اپیدمی وبا
در اوایل قرن ۱۹، همزمان با شیوع اپیدمی وبا در جهان، زندگی اسفناکی برای شهروندان آغاز شده بود. اصلی‌ترین دلیل شیوع وبا، مخلوط شدن آب آشامیدنی تمیز با سیستم فاضلاب بود. از نظر تأثیر این اپیدمی در روند طراحی شهری می‌توان به مدیریت پسماندها در خیابان و تمایل به تهویه مناسب در فضاهای شهری که افراد در آن حرکت می‌کنند، اشاره کرد.
مدیریت بحران وبا از طریق طراحی زیرساخت سیستم آبرسانی شهری ممکن شد. هنگامی که جوزف بازالجت (Joseph Bazalgette) متوجه شد که عفونت وبا از طریق آلوده شدن آب آشامیدنی منتقل می‌شود، راه حلی برای آن یافت. او خاکریز ویکتوریا را در امتداد رودخانه تیمز در مرکز لندن احداث کرد و سیستم اصلی فاضلاب را برای جداسازی ایمن فاضلاب از منبع آب تمیز اجرا کرد.
همچنین در سال ۱۹۰۸ در فیلادلفیا، شیوع وبا و تب تیفوئید از آلوده شدن آب رودخانه Schuylkill با فاضلاب به وجود آمد. در اولین اقدام پیشگیرانه، خانه‌های مسکونی و مشاغل مستقر در ساحل رودخانه به محل دیگری منتقل شدند.
اپیدمی آنفولانزای اسپانیایی
در سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۱۴، همزمان با انقلاب صنعتی دوم که به انقلاب فناوری نیز معروف است، شهرنشینی به اوج خود رسید. فضاهای عمومی در شهرهای مملو از جمعیت با ساختمان‌های بلند مسکونی و حمل و نقل ریلی، به مکانی برای سرگرمی و رفاه تبدیل شدند.
ناگهان در سال‌های ۱۹۱۸ و ۱۹۱۹ کشنده‌ترین بیماری همه‌گیر تنفسی در تاریخ به وجود آمد. آنفولانزای اسپانیایی بیش از ۵۰ میلیون کشته در سراسر جهان گرفت.و تأثیر چشمگیری در کاهش سرعت رشد شهری و محدود کردن زندگی در فضاهای عمومی برای کنترل این اپیدمی مرگبار داشت.
هم اکنون؛ اپیدمی کرونا!
هم اکنون چالش کرونا به لیست طولانی بیماری‌های همه‌گیر و عفونی در حال گسترش سریع اضافه شده است. لیستی به درازای تاریخ که نام سل در آفریقای جنوبی (سال ۲۰۰۶) و ابولا در آفریقای غربی (سال ۲۰۱۴) در آن به چشم می‌خورند. اپیدمی کرونا جدیدترین چالش برای برنامه‌ریزان و طراحان شهری برای تغییر شکل مؤثر فضاهای شهری به مکانی سالم و قابل اعتماد است. از آنجا که تاریخ همیشه رابطه متقابل بیماری‌های همه‌گیر و کیفیت‌های محیط شهری را به ما یادآوری می‌کند، با نگاهی در شهرهای به جا مانده از دوران اپیدمی‌های دردناک و تلخ، باید بدانیم که اوضاع هرگز مانند گذشته نخواهد بود.
