ایرانیان ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح از چرم برای ساخت کفش و انواع پوشاک استفاده می‌کردند. هزار سال بعد ایرانیان آموختند چگونه از چرم در کاربردهای نظامی بهره بگیرند و به تدریج کاربردهای آن را در زمینه‌های مختلف گسترش دادند. این صنعت به شکل امروزی آن در ایران، با افتتاح نخستین کارخانه تولید چرم در سال ۱۳۰۸ خورشیدی در شهر تبریز آغاز شد و به تدریج ده‌ها کارخانه چرم‌سازی در سراسر ایران آغاز به کار کردند.
امروزه تولید چرم به صورت محصولات چرمی رشته‌ای تخصصی به شمار می‌رود.
فرایند تولید محصولات چرمی
فرایند تولید شامل مجموعه روش‌ها، فعالیت‌ها یا تکنیک‌هایی است که برای ساختن یک محصول و یا ارائه خدمات ضروری میباشد. فعالیت‌های تولیدی با تامین مواد اولیه، انجام فرایند تولید، کنترل کیفی، محصول نهایی و در نهایت ذخیره در انبار صورت میگیرد.
۱- تأمین مواد اولیه
در شرکت های تولیدی و صنعتی، تأمین مواد اولیه، بخش عمده ای از دغدغه های مدیران را تشکیل می دهد. در ترازنامه گروه های تولیدی یکی از اقلام عمده که گردش مالی بالای را هم می طلبد، موجودی مواد اولیه میباشد. علاوه بر این مواد مصرفی نیز سهم قابل توجهی از بهای تمام شده محصولات را تشکیل خواهد داد. به طور مشخص تامین مواد اولیه مستلزم تصمیم گیری در مورد کیفیت مواد، قیمت مواد، سطح دسترسی، میزان تنوع، شرایط زمانی، نوع پرداخت، اعتبار تامین کننده و … است.
در ارتباط با کنترل مواد اولیه مؤسسات تولیدی موارد زیر مطرح بوده است:
۱-۱- مدیریت تهیه و کنترل مواد
شرکتهای تولیدی نیازمند به یک سیستم منظم تهیه و خرید مواد ضروری است. خرید مواد اولیه لازم است تحت نظر یک مدیریت مناسب ودقیق و با سرعت عمل و قدرت هماهنگی با قسمت‌های مختلف تولید باشد تا از ضایع شدن سرمایه جلوگیری شود. مدیریت تهیه مواد در مؤسسات تولیدی باید دارای خصوصیات زیر باشد:
- اطلاعات کافی از مراحل فنی تولید داشته باشند.
- با تجربه و دارای قدرت مدیریت جهت کنترل مجموعه باشند.
- با شرایط اقتصادی، بازارهای داخلی و خارجی و نحوه تهیه مواد آشنا باشند.
- آگاهی کامل نسبت به قوانین تجاری، اقتصادی، حقوقی و اصول معاملات داشته باشند.
۲-۱- تهیه و خرید مواد اولیه
-
بخش خرید و تدارکات
این واحد وظیفه تهیه و تدارک مواد و ابزار آلات و ملزومات مورد نیاز واحدها را بر عهده دارد. فهرست مواد اولیه مورد نیاز با توجه به درخواستهای خرید و سفارشات با نظارت و دقت کافی توسط این واحد تهیه میشود. به طور معمول در این واحد اسامی و آدرس فروشندگان مواد اولیه مورد نیاز و لیست قیمت‌ها و تغییرات تهیه و نگهداری میشود و در دسترس میباشد.
-
بخش کنترل کیفیت و بازرسی
مواد خریداری شده قبل از اینکه وارد انبار گردند در این بخش مورد بازرسی قرار میگیرد، تا از کیفیت مواد خریداری شده اطمینان حاصل شود و همچنین از لحاظ مقدار نیز معادل موارد درخواست شده باشد.
-
بخش انبار
مواد اولیه خریداری شده در این بخش نگهداری و محفاظت میشود، همچنین این واحد وظیفه جابجایی، نقل و انتقال موجودی مواد را به شکلی مناسب و صحیح بر عهده دارد. در بخش انبار پس از اطمینان از مطابقت کالا و سفارشات به انبار با رسید سفارش کالا و مواد، رسید صادر می‌گردد و مقدار مواد در کارت موجودی ثبت می گردد.
-
بخش حسابداری مواد
این بخش وظیفه ثبت و نگهداری اطلاعات مواد وارده و صادره، از انبار را به عهده دارد. به دلیل ضایع شدن، شکسته شدن و … ممکن است مغایرتهایی بین میزان واقعی موجودی‌ها و مقدار ثبت شده در بخش موجودی‌ها وجود داشته باشد. یکی از وظایف بخش حسابداری پیگیری این موارد و در واقع کنترل میزان واقعی موجودی مواد و کالا می باشد. گروه تولیدی چرم جانتا فعال در زمینه تولید محصولات چرمی با شناخت و تحقیق عمیق درباره تأمین کنندگان مواد اولیه صنعت چرم به تهیه و تامین مواد از داخل و خارج از کشور می پردازد. در این راستا چرم جانتا به تحقیق درباره مواد اولیه مورد نیاز برای تولید محصولات چرمی پرداخته است.
۲- قالب سازی/ کلیشه سازی
قالب سازی یکی از فرایند تولید محصولات چرمی است. قالب‌ها طرحهای آماده ی محصول طبق الگوی مورد نظر برای برش توسط دستگاه برش ماشینی میباشد. ساخت قالب با توجه به قطعه نهایی و ویژگی‌هایی آن متفاوت میباشد.کلیشه سازی از مراحل ضروری قبل از چاپ داغی یا طلاکوب میباشد. برای حک طرح ها، نوشته، لوگوها بروی چرم از کلیشه ها استفاده میشود.
۳- سورتینگ چرم/ درجه بندی
به معنای درجه‌بندی و دسته‌بندی انواع چرمها برای تولید محصولات باکیفیت میباشد. بررسی و کنترل سطح چرم برای اینکه عاری از هرگونه مشکلی باشد و رخ تمیزی داشته باشد، درفرایند تولید محصولات چرمی باکیفیت بسیار حائز اهمیت است.
-
انواع درجه بندی چرم
-
درجه ۱
چرمی که دارای رخی کاملاً سالم باشد و هیچگونه اثری از بریدگی، بیماری و یا کاردمال در سطح آن دیده نمی‌شود. در این نوع چرم سطح خارجی آن فاقد جراحت، مرض یا علامت گندیدگی و فساد میباشد. پشت این چرم دارای ضخامت کافی (به اصطلاح لش دار) میباشد. چرم درجه ۱ بهترین نوع چرم است که دارای الیاف متراکم و ضد آب است و حدود %۱۳ از کل بدن حیوان را شامل میشود. این نوع چرم بادوام‌ترین و زیباترین نوع چرم است که در مقابل پوسیدگی و خراش هم مقاوم است.
-
درجه ۲
چرم درجه ۲ چرمی است که آثار بریدگی و ضایعات آن کمتر از یک پنجم کل چرم را در برگرفته باشد. در این چرم ضایعات متراکم بوده، فاصله این ضایعات از لبه چرم بیشتر از ۳ سانتیمتر نیست. در بهترین حالت این ضایعات در امتداد ستون فقرات یعنی در وسط چرم نباشد. به طور کلی این نوع چرم کیفیت خوبی دارد و ۳۰% از کل پوست حیوان را شامل میشود. این چرم دوام خوبی دارد و از نظر زیبایی نیز قابل قبول است.
-
درجه ۳
چرم درجه ۳ به چرمی اطلاق میشود که عیب‌ها، آثار بریدگی و ضایعات آن بیشتر از یک پنجم کل چرم نباشد، اما این ضایعات میتواند در روی چرم پراکنده باشد. به طور کلی در روی سطح چرم یک یا دو نقطه فاسد و یا بقایای زخم و جراحت دیده میشود. در حالت کلی این چرم کیفیت متوسطی دارد و ۳۲ درصد از مساحت کل بدن حیوان را در بر میگیرد. چرم درجه ۳ آب را جذب کرده و ورم می‌کند و از نظر دوام و زیبایی چندان قابل قبول نیست.
- درجه ۴
زمانی که ضایعات، بریدگی و جراحات در وسط چرم (یعنی در امتداد ستون فقرات) باشد، این چرم درجه چهار نامیده میشود. فاقد کیفیت لازم برای استفاده و تولید محصول میباشد.
- پوست صورت، گونه‌ها و پاهای حیوانات دارای پایین‌ترین کیفیت چرم در میان قسمت‌های مختلف پوست است و به ندرت در چرم سازی مورد استفاده قرار میگیرد.
- شانه‌های حیوانات معمولا چروک‌هایی دارد که از خم شدن گردن روی آن به وجود می‌آید. چرم این قسمت برای ساخت دستکش، کمربند، کیف و قسمت‌هایی از کفش و لباس که کمتر مشخص است مثل زبانه کفش مورد استفاده قرار میگیرد.
- پوست شکم منعطف‌ترین قسمت پوست است و کار کردن با آن ساده نیست اما در ساخت دستکش‌های ارزان قیمت مورد استفاده قرار میگیرد.
- قسمت پشت پوست حیوانات هم فاقد کیفیت لازم میباشد و بیشتر برای آستر چرم مورد استفاده قرار میگیرد که نازک‌تر هستند.
- قسمت مرکزی بدن حیوان بهترین کیفیت چرم را دارد و دوام آن بیشتر است. این قسمت در ساخت چرم برای ژاکت، زین و کفی کفش مورد استفاده قرار میگیرد.
بقیه قسمت‌های چرم که قسمت‌های پایین بدن حیوان میباشد، عملا غیر قابل استفاده است. زمانی این چرم ها مورد استفاده قرار میگیرد که برای قسمت‌های نامشخص لباس و کفش مورد استفاده قرار بگیرد. این قسمت کمترین میزان دوام را دارد و در اکثر موارد دور ریخته میشود.
۴- بررسی کیفی رخ چرم
بررسی رگه‌های سطح چرم، منافذ و ناهمواری‌ها سبب تشخیص چرم باکیفیت میشود. ضخامت چرم اولین فاکتور تعیین کننده در کیفیت آن است که با وزن چرم به اونس مشخص میشود. یک اونس چرم یک شصت و چهارم اینچ ضخامت دارد، به عبارتی دیگر چهار اونس چرم ضخامتی برابر با یک چهارم سکه دارد. چرم در همه قسمت‌های خود ضخامت ثابتی و یکسانی ندارد.
۱-۴- رخ چرم از بسیاری جهات مورد بررسی قرار میگیرد:
- بررسی عیب‌های ناشی از تاثیرات عوامل خارجی
- بررسی عیب‌های ناشی از تاثیرات عوامل خارجی
- بررسی عیب‌های ناشی از ضربه‌های پیش از کشتار دام
- بررسی عیب‌ها و ضایعات ناشی از کشتار دام و پوست کنی
- بررسی عیب‌ها و مشکلات ناشی از خوب خشک نکردن و بد نگهداشتن پوست
- بررسی مشکلات ناشی از بیماری‌های انگلی و عفونی
-
ابزار و لوازم مورد نیاز در کارگاه تولید چرم
در یک کارگاه تولید محصولات چرمی انواع گوناگونی از ابزار و تجهیزات مورد نیاز است. برخی از آن‌ها دستگاه‌هایی هستند که روند تولید محصولات چرمی را سرعت می‌بخشند و برخی دیگر، ابزارهایی مانند ابزارهای دوخت هستند که کارگران به طور مستقیم از آن‌ها استفاده می‌کنند. در ادامه فهرستی از این ابزارها را مرور می‌کنیم:
- دستگاه پرس چرم
- دستگاه برش چرم
- دستگاه لویس
- چرخ دوپایه راسته‌دوز چرم
- چرخ بطر
- دستگاه پرس پرچ
- میز کار
- چسب‌زن
برای تولید چرم و محصولات چرمی در منزل فقط به بعضی از این ابزارها نیاز دارید و بعضی از آن‌ها نیز کار شما را سرعت می‌بخشند. برای مثال در منزل یا کارگاه‌های کوچک با دست هم می‌توان کار دوخت چرم را انجام داد. بعد از توسعه کار به چرخ دوپایه چرم‌دوزی نیاز پیدا می‌کنید. این چرخ، ۸۰ درصد دوخت‌ها را در کار تولید انجام می‌دهد. قدم بعدی خرید چرخ بطر است که باقی‌مانده نیازهای شما را در دوخت محصولات برآورده می‌کند.
از دستگاه لویس برای نازک‌کردن لبه چرم استفاده میشود. چرم طبیعی به طور معمول ضخامتی بیش از چرم مصنوعی دارد و برگرداندن لبه آن به سمت داخل به سختی انجام میشود. برای شروع کار می‌توانید از تیغ یا چاقوی لویس استفاده کنید و در ادامه دستگاه لویس را خریداری نمایید.
سرمایه اولیه و زمان بازگشت سرمایه و سود
چرم‌دوزی در خانه را می‌توانید با کمترین سرمایه اولیه آغاز کنید و به تدریج با سود حاصله از فروش، کار خود را توسعه دهید. چرم‌دوزی در خانه میتواند از کار انفرادی هم آغاز شود. برای آغاز کار تولید چرم و محصولات چرمی در منزل به سرمایه‌ای در حدود ۵ میلیون تومان نیاز دارید و هر قدر این سرمایه بیشتر باشد، می‌توانید تعداد نیروی کار و میزان تولید محصول خود را افزایش دهید.
در کارگاه‌های کوچک که کار به صورت نیمه‌صنعتی انجام میشود، سرمایه اولیه مورد نیاز شما در حدود ۵۰ میلیون تومان است. شما همچنین بعد از دریافت مجوزهای لازم برای تولید چرم، چه در منزل و چه در کارگاه از مزایایی چون امکان استفاده از وام بانکی از جانب نهادهای مربوطه برخوردار می‌شوید.
به طور کلی تولید صنعتی چرم به معنای استفاده از قالب‌ها و دستگاه‌های دوخت صنعتی چرم در کارخانه یا کارگاه‌های بزرگ است. این روش به سرمایه اولیه بیشتری نیاز دارد. حداقل سرمایه مورد نیاز در این روش، حدود ۵۰۰ میلیون تومان است. سودی که از این روش حاصل میشود، بسیار بیشتر از تولید کارگاهی یا خانگی است. دلیل این امر، تیراژ بالای تولید و کمتر بودن قیمت تمام‌شده محصول است.
بازگشت سرمایه اولیه در صنعت تولید چرم، به عواملی چون کیفیت کالای تولیدی، بازاریابی، کانال‌های تبلیغ و فروش و شیوه ارسال کالا بستگی دارد. اما در یک طرح فرضی برای یک کارگاه کوچک با سرمایه ثابت ۱۰۰ میلیون تومان و سرمایه در گردش ۶۰ میلیون تومان، نتایج زیر پیش‌بینی میشود:
- میزان فروش سالانه: در حدود ۱ میلیارد و ۹۲ میلیون تومان
- نرخ سوددهی سالانه: ۱۴۰ درصد
- سود ویژه سالانه با کسر مالیات: حدود ۲۲۴ میلیون تومان
- مدت بازگشت سرمایه اولیه: ۷ ماه
ایده‌هایی برای بازاریابی برای محصولات چرمی
بازاریابی در تولید چرم و محصولات چرمی بسیار اهمیت دارد. بدون آشنایی با بازار محصولات چرم و شیوههای تبلیغ و بازاریابی سنتی و اینترنتی نمی‌توانید در کسب‌وکار خود به سوددهی مناسب برسید. تهخیه کاتالوگ و شرح محصول در آن از راه‌های بازایابی سنتی محصولات چرم است. شما همچنین می‌توانید تصاویر محصولات را در تلفن همراه خود داشته باشید تا در صورت نیاز، با مراجعه حضوری به افراد و فروشگاه‌ها محصول خود را معرفی کنید.
بازاریابی اینترنتی بهترین شیوه بازاریابی محصولات چرمی است که بیشترین سود را برای شما به همراه خواهد داشت. اگر در حال راه‌اندازی کارگاه یا کارخانه تولید چرم هستید، بهتر است همان ابتدای کار به فکر نام تجاری، طراحی لوگو و برند برای کسب‌وکار خود باشید. سپس با استفاده از آن‌ها و بر مبنای اهداف برند خود، وب‌سایت اختصاصی کسب‌وکارتان را ایجاد کنید.
در وب‌سایت اختصاصی، صفحاتی مجزا را به آگاهی‌رسانی در مورد کسب‌وکار خود اختصاص دهید. در بعضی صفحات، محصولات خود را با انتشار عکس‌هایی از آن‌ها و تهیه محتوای متنی معرفی کنید. استفاده از ظرفیت تبلیغاتی پیام‌رسان‌هایی مانند تلگرام و واتس‌اپ، سایت‌های فروش آنلاین محصولات و شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام نیز از دیگر روش‌های بازاریابی اینترنتی هستند.
-
نکاتی برای موفقیت در بازار محصولات چرمی
صنعت تولید چرم و محصولات چرمی، صنعتی پرسود با بازدهی بالا است. برای موفقیت در بازار این محصولات ابتدا باید مهارت‌های اولیه تولید آن‌ها آشنا شوید و سپس متناسب با وسعت کار خود، مجوزهای تولید را از نهادهای مربوطه دریافت کنید. در قدم بعدی تلاش شما و نیروهای کار منجر به تولید محصول میشود. بسته‌بندی مناسب، بازاریابی حرفه‌ای، قیمت‌گذاری متناسب با قدرت خرید مشتریان و تعدد کانال‌های خرید از عوامل موفقیت شما در این بازار هستند.
هرگز به کم قانع نباشید و از همین امروز برای توسعه فعالیت‌های خود برنامه‌ریزی کنید. به محصولات تنوع ببخشید؛ از ایده‌های ناآورانه و جدید استفاده کنید؛ از نرم‌افزارهای طراحی الگو بهره بگیرید و متناسب با سود سالیانه، به افزایش نیروی کار و توسعه کارگاه فکر کنید. برای تنوع محصولات همچنین می‌توانید از روش‌هایی چون حکاکی و قلم‌زنی روی چرم، نقاشی روی چرم و سوخت‌نگاری چرم نیز استفاده کنید.
